Proton Blockchain có lẽ không còn xa lạ với việc đã được xây dựng trong một khoảng thời gian dài ( hơn 2 năm). Tuy nhiên, gần đây dự án này bắt đầu nhận được nhiều sự chú ý khi các layer 1 đang vực dậy mạnh mẽ, so với việc các blockchain mới như Sui, Aptos hay Zk-sync vẫn còn rất sơ khai hoặc chưa đưa vào mainnet, Proton Blockchain có thể được xem là một hidden gem layer 1 với hệ sinh thái hoàn thiện.
Proton Network là layer 1 Blockchain được thiết kế hướng đến cho cả người dùng và doanh nghiệp, sử dụng cơ chế đồng thuận Proof-of-Work ủy quyền (delegated PoS). Điều đặc biệt đáng chú ý nhất của Layer1 này chính là tính phi tập trung và Zero Gas Fee ( không tốn phí gas).
Proton hướng đến thu hẹp khoảng cách giữa TradFi và DeFi, bằng các giải pháp mở rộng mà nền tảng mang lại. Hệ sinh thái được xây dựng dưới dạng giao thức nhận dạng phi tập trung và cung cấp thanh toán tài chính, Proton cung cấp giải pháp thay thế cho các hệ thống thanh toán truyền thống như Visa và Mastercard.
Điểm đặc biệt của Proton Network
Không có phí Gas (Zero Gas Fee)
Tất cả các giao dịch trên Proton Network đều không tốn phí Gas. Đây là một điều hiên tại rất ít blockchain đang thực hiện.
Cơ chế đồng thuận dPoS
Các Block Producers (tạm dịch: đơn vị tạo khối) đang hoạt động sẽ được vote bởi những người stake $XPR để trở thành validators giúp xác thực các khối, từ đó cân bằng được giữa hiệu suất hoạt động và tính phi tập trung của hệ.
Người nắm giữ và stake $XPR có thể chọn Block Producer để xác thực các khối thông qua hệ thống bỏ phiếu phê duyệt liên tục.
Cơ chế này chính là nguyên lí chính giúp Proton Network giữ tính phi tập trung giảm khả năng bị tấn công, các vấn đề về chia tách chuỗi hay phí bị trả nhiều lần.
Nhận dạng phi tập trung (Decentralize Identities DeID)
Proton Blockchain tích hợp một giao thức nhận dạng phi tập trung KYC (không bắt buộc)
Khả năng kết hợp dữ liệu ngoài chuỗi với dữ liệu trên chuỗi mà không bắt buộc sử dụng thông tin cá nhân
Tạo khối trên chuỗi
Cứ sau 0,5 giây sẽ có 1 khối được tạo trên Blockchain, với chỉ 1 Block Producer trong cùng một thời điểm được phép tạo block.
Block Producers là các tổ chức độc lập chạy phần mềm mã nguồn mở Proton để ghi lại và xác thực giao dịch của Proton Blockchain thành các khối lưu trong hệ.
Cơ chế giảm phát không mới nhưng ổn định
Token sẽ được dự án mua lại và đốt, là một cách an toàn để tạo giảm phát cho token.
0.1% tất cả các khoản phí được tạo ra từ Proton Swap sẽ được đốt
Việc đốt token sẽ diễn ra theo mỗi quý
Với mỗi NFT được mint trên Proton, 10% $XPR sẽ được đốt, 90% còn lại bị khóa trong hợp đồng thông minh Atomic Asset. Khi NFT ban đầu được đốt, 90% còn lại sẽ được trả cho người tạo
Với nhiều điểm đặc biệt, có thể thấy tệp người dùng mà Proton Network hướng đến không có một hướng cụ thể, bất kì ai có nhu cầu cũng có thể sử dụng blockchain này. Người dùng muốn có thêm nhiều lợi ích và gắn bó lâu dài có thể lựa chọn KYC, tham gia trở thành Block Producers hoặc đơn giản là sử dụng quyền biểu quyết để định hướng các hướng đi của blockchain
Công dụng token XPR
Hiện tại XPR đang sở hữu nhiều công dụng trên blockchain: Staking, farming và dùng để thanh toán.
Staking
Có 2 hình thức staking là staking ngắn hạn và staking dài hạn ( hiện tại không còn hoạt động)
Staking ngắn hạn sẽ cho phép người dùng tham gia trực tiếp vào hệ sinh thái Proton Blockchain bằng cách vote cho Block Producers khi staking $XPR
Người dùng sẽ nhận được một tỉ lệ phần thưởng trong khoảng thời gian đó, dựa trên APR thay đổi và lượng $XPR đã stake.
Yield Farming
Trên Proton Swap, người dùng có thể stake cặp $XPR và một token wrap bởi Proton vào bể thanh khoản. Họ sẽ nhận được token LP tương ứng để có thể được stake tiếp, farm các token khác.
Thanh toán
Proton Blockchain cung cấp các gói tài nguyên khác nhau cho các doanh nghiệp/nhà phát triển, được thanh toán bằng token $XPR
Cần có token $XPR để đúc bất kỳ NFT nào trên Proton Market
Token XPR là một token quản trị có sự đa dụng mà ít token nào có. Với nhiều hình thức sử dụng $XPR như một đơn vị định giá và tiền tệ chính, điều này nhìn chung mang lại khả năng tự duy trì cho token, kết hợp với cơ chế giảm phát giúp việc đẩy giá token trở nên dễ dàng hơn.
Tổng quan hệ sinh thái Proton Network
Metal
Cổng thanh toán chuyển và gửi tài sản tương tự như Paypal trên nền tảng tài chính tập trung.
Metal Pay hướng đến đơn giản hóa trải nghiệm giao dịch với việc giảm thiểu các chức năng không liên quan.
Proton Wallet
Ví điện tử mà hệ Proton sử dụng, có tính năng xác thực web cho người dùng Proton.
Người dùng có thể xác nhận giao dịch, thực hiện thanh toán với tiền điện tử, liên kết ID phi tập trung của họ.
Proton Swap
Nhà tạo lập thị trường tự động phi tập trung (AMM) cho phép swap token trên Proton Blockchain
Thị trường NFT Proton
Cho phép mua NFT với mức phí thấp.
Hiện tại, tất cả giá NFT trên Proton Market được niêm yết bằng Proton Wrapped USDC (XUSDC)
Yield Farming
Phí gas bằng không và tốc độ giao dịch nhanh sẽ khuyến khích và loại bỏ rào cản khi người dùng cung cấp thanh khoản cho hệ
Proton Loan
Thị trường cho vay phi tập trung, ứng dụng khả năng cross-chain của các token được wrap trên Proton (xtokens)
Không có phí gas khi người dùng thực hiện vay trên Proton
Các khoản vay phải được thế chấp vượt mức để bù đắp rủi ro liên quan
Native token của Proton Loan là $LOAN, được sử dụng để thưởng cho người vay và người cho vay
Proton DEX
Trao đổi phi tập trung cho phép đặt lệnh giới hạn và thị trường, với khả năng kết hợp nhiều yếu tố và sản phẩm hơn trong tương lai
Có thể thấy sau 2 năm phát triển, hệ sinh thái trên Proton đã gần như đầy đủ và hoàn thiện để trải nghiệm của người dùng được liền mạch. Tuy nhiên hiên tại, nhìn chung, các dApps trên hệ sinh thái này không có nhiều người sử dụng.
Tokenomic
- Tổng cung: 10 tỉ token $XPR
- Tổng lượng token airdrop: 151 triệu $XPR
- Chia cho nhà đầu tư: 100 triệu $XPR cho early investor
- Founder và nhân viên dự án: 1.1 tỉ $XPR
- Phát triển dự án: 8,65 tỉ $XPR
Tokenomic này có thể nói chưa ổn khi dự án nắm khá nhiều (gần 20%), tuy nhiên với các kế hoạch buy back và phát triển dự án sau này, 20% không phải là một con số quá lớn.
Nhận định
Proton $XPR hiện đang có vốn hóa thị trường thấp (chỉ khoảng 27 triệu USD), với những gì layer 1 này có thể mang lại, dự án này rất có tiềm năng tăng trưởng trong tương lai.
Phí gas bằng không là một điểm mạnh vì không phải tất cả layer 1 đều làm điều này vì các vấn đề xoay quanh tài chính của dự án
Hiện tại lạm phát của token là hơn 4% một năm, tuy nhiên, với nhiều phương án giảm phát, Proton rất có thể sẽ thành công để đưa token về trạng thái ổn định.
Gần đây, cộng đồng cũng đang dần nhắc nhiều tới XPR trên tương tác của các mạng xã hội, với tương tác lên đến 10.38 triệu người xem, 7020 lượt nhắc đến, một con số tăng vượt so với thời gian trước.
Tổng kết
Nhìn chung, sau khoảng 2 năm phát triển, Proton đã có những đổi mới đáng kể để thu hút người dùng mới. Điều này đang mang lại kết quả khả quan với việc được biết đến nhiều hơn trên các nền tảng mạng xã hội, tuy nhiên lượng người dùng và dòng tiền vào dự án vẫn còn đang rất hạn chế. Liệu Proton Blockchain có thể trở thành một thế lực layer 1 mới trong tương lai ?